<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-vertical" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-init="VerticalStudentView" data-runtime-class="LmsRuntime" data-runtime-version="1" data-block-type="vertical" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@vertical+block@9c11485551c0459aabd07c7f10d83050" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="False">
<div class="vert-mod">
<div class="vert vert-0" data-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@d91c803552f14f4cb9646ca31960846a">
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-html xmodule_display xmodule_HtmlBlock" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-init="XBlockToXModuleShim" data-runtime-class="LmsRuntime" data-runtime-version="1" data-block-type="html" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@d91c803552f14f4cb9646ca31960846a" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="False">
<script type="json/xblock-args" class="xblock-json-init-args">
{"xmodule-type": "HTMLModule"}
</script>
<p><img width="90%" src="//d24jp206mxeyfm.cloudfront.net/assets/courseware/v1/8e4c75055b681c94ee8b4e3fc14834d0/asset-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@asset+block/undraw_Documents_re_isxv.png" alt="Welcome" /></p>
<p>Nogironlar uchun raqamli tehnologiyaning turli jihatlarini tushunish va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) ning to’siqlardan holi bo’lishining huquqiy asoslarini, jumladan, deyarli barcha YXHT a'zo davlatlar tomonidan ratifikatsiya qilingan Nogironlar huquqlari to'g'risidagi konventsiyada belgilangan huquqiy asoslarni bilish muhimdir.</p>
<p>Ushbu modulda siz quyidagi o'quv maqsadlari bilan tanishasiz va ular ustida ishlaysiz:</p>
<ul>
<li>Nogironlar uchun raqamli tehnologiyaning to’siqlardan holi bo’lishi va inklyuziv elektron boshqaruvni rivojlantirish uchun muhimligini tushunish;</li>
<li>AKTdan foydalanishning huquqiy asoslarini, jumladan, Nogironlar huquqlari to‘g‘risidagi konventsiyani aniqlash;</li>
<li>Fuqarolarning ishtiroki va hukumatga murojjat qilishida to’siqsiz AKTning qanday rol o'ynashini tushuning.</li>
</ul>
<p></p>
</div>
</div>
<div class="vert vert-1" data-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@d383f2e467d44593a691a2b25b08353f">
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-html xmodule_display xmodule_HtmlBlock" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-init="XBlockToXModuleShim" data-runtime-class="LmsRuntime" data-runtime-version="1" data-block-type="html" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@d383f2e467d44593a691a2b25b08353f" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="False">
<script type="json/xblock-args" class="xblock-json-init-args">
{"xmodule-type": "HTMLModule"}
</script>
<h3>Boshqaruv kontekstida AKTdan foydalanishda nogironlarning to’siqlarga duch kelishi qanday oqibatlarni keltirib chiqaradi?</h3>
<p>Boshlash uchun, keling, boshqaruv kontekstida nogironlar uchun to’siqlrdan holi bo'lmagan AKTning oqibatlarini ko'rib chiqaylik. Ularning aksariyati o'z jamoalarida, siyosiy va ijtimoiy hayotda ishtirok etish va muhim xizmatlardan foydalanish huquqlarini amalga oshirishga ta'sir qiladi.</p>
<p>To’siqlardan holi raqamli tehnologiyalarga erishish axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT)ni nafaqat mavjud va hamyonbop bo'lishi, balki to’siqlardan holi bo'lishini anglatadi. Boshqacha qilib aytganda, AKT imkon qadar ko'proq odamlarning, jumladan, nogironlarning ehtiyojlarini qondirish uchun ishlab chiqilishi kerak.</p>
<p>Quyida to’siqlardan holi bo’lmagan holi bo’lmagan tehnologiya bir nechta sohalarda nogironlar uchun katta muammolarni keltirib chiqarishi keltirilgan:</p>
<ul>
<li>Shaxsni tasdiqlovchi huquqiy hujjatni ololmaslik, shifokorlar bilan uchrashuvlarni onlayn belgilash</li>
</ul>
<ul>
<li>Saylovda ovoz bera olmaslik, tobora kuchayib borayotgan saylov mexanizmlari raqamli formatda ekanligini va nogironlar uchun moslashtirilmaganligini tushunish.</li>
</ul>
<ul>
<li>Onlayn masofaviy ta'limda ishtirok eta olmaslik, ya'ni orqada qolish va biz o'rgangan narsalarni o'rganish KOVID 19 pandemiyasi davrida juda katta muammo edi. Bu paytda juda ko'p ta'lim berish ishlari onlayn shaklda bo’ldi va ko'pincha to’siqlardan holi emas. Davlat tomonidan moliyalashtiriladigan ijtimoiy dasturlar va xizmatlarda ishtirok etish yoki ulardan foydalanish imkoniyati cheklanishi.</li>
</ul>
<ul>
<li>Ijtimoiy nafaqa olish uchun ariza bera olmaslik va bu holda qashshoqlik xavfi oshishi.</li>
</ul>
<ul>
<li>Kompaniyani onlayn ro'yxatdan o'tkaza olmaslik yoki kasbiy reabilitatsiya yoki boshqa davlat tomonidan tavsiya etilgan bandlik dasturlari uchun onlayn ariza bera olmaslik.</li>
</ul>
<ul>
<li>Hukumatning o'zi bilan ishlash uchun ariza berish imkoniyati yoki xaridlar va tender takliflariga ariza topshira olmaslik.</li>
</ul>
<p>Bularning barchasi muhim jihatlar, chunki biz elektron boshqaruvga o'tish jarayonini ko'rib turibmiz.</p>
<p>AKT butun dunyo bo'ylab aloqa, axborot, haridlar, ta'lim va o'yin-kulgi uchun asosiy vositaga aylanganligi sababli, AKTning to’siqlardan holi bo’lishi nogironlarning inson huquqlarini ta'minlash uchun juda muhimdir. Uning barcha mamlakatlardagi qonun chiqaruvchilar va siyosatchilar tomonidan amalga oshirilishi barcha odamlarning raqamli dunyoda muloqot qilish huquqi hurmat qilinishi va himoya qilinishini ta'minlash uchun muhim ahamiyatga ega.</p>
<p></p>
</div>
</div>
<div class="vert vert-2" data-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@video+block@98f52402de5c4df9be753db6e9fb614f">
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-video xmodule_display xmodule_VideoBlock" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-init="XBlockToXModuleShim" data-runtime-class="LmsRuntime" data-runtime-version="1" data-block-type="video" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@video+block@98f52402de5c4df9be753db6e9fb614f" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="False">
<script type="json/xblock-args" class="xblock-json-init-args">
{"xmodule-type": "Video"}
</script>
<h3 class="hd hd-2">Xalqaro elektraloqa ittifoqi: AKT/Raqamli foydalanish imkoniyati: raqamli inklyuziv dunyoga erishish kaliti</h3>
<div
id="video_98f52402de5c4df9be753db6e9fb614f"
class="video closed"
data-metadata='{"autoAdvance": false, "autohideHtml5": false, "autoplay": false, "captionDataDir": null, "completionEnabled": false, "completionPercentage": 0.95, "duration": 0.0, "end": 0.0, "generalSpeed": 1.0, "lmsRootURL": "https://elearning.osce.org", "poster": null, "prioritizeHls": false, "publishCompletionUrl": "/courses/course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04/xblock/block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@video+block@98f52402de5c4df9be753db6e9fb614f/handler/publish_completion", "recordedYoutubeIsAvailable": true, "savedVideoPosition": 0.0, "saveStateEnabled": false, "saveStateUrl": "/courses/course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04/xblock/block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@video+block@98f52402de5c4df9be753db6e9fb614f/handler/xmodule_handler/save_user_state", "showCaptions": "true", "sources": [], "speed": null, "start": 0.0, "streams": "1.00:SZJ_DZOPXCU", "transcriptAvailableTranslationsUrl": "/courses/course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04/xblock/block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@video+block@98f52402de5c4df9be753db6e9fb614f/handler/transcript/available_translations", "transcriptLanguage": "en", "transcriptLanguages": {"en": "English"}, "transcriptTranslationUrl": "/courses/course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04/xblock/block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@video+block@98f52402de5c4df9be753db6e9fb614f/handler/transcript/translation/__lang__", "ytApiUrl": "https://www.youtube.com/iframe_api", "ytMetadataEndpoint": "", "ytTestTimeout": 1500}'
data-bumper-metadata='null'
data-autoadvance-enabled="False"
data-poster='null'
tabindex="-1"
>
<div class="focus_grabber first"></div>
<div class="tc-wrapper">
<div class="video-wrapper">
<span tabindex="0" class="spinner" aria-hidden="false" aria-label="Loading video player"></span>
<span tabindex="-1" class="btn-play fa fa-youtube-play fa-2x is-hidden" aria-hidden="true" aria-label="Play video"></span>
<div class="video-player-pre"></div>
<div class="video-player">
<div id="98f52402de5c4df9be753db6e9fb614f"></div>
<h4 class="hd hd-4 video-error is-hidden">No playable video sources found.</h4>
<h4 class="hd hd-4 video-hls-error is-hidden">
Your browser does not support this video format. Try using a different browser.
</h4>
</div>
<div class="video-player-post"></div>
<div class="closed-captions"></div>
<div class="video-controls is-hidden">
<div>
<div class="vcr"><div class="vidtime">0:00 / 0:00</div></div>
<div class="secondary-controls"></div>
</div>
</div>
</div>
</div>
<div class="focus_grabber last"></div>
</div>
</div>
</div>
<div class="vert vert-3" data-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@3f8ce057ec2a402c8628da36e4348d69">
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-html xmodule_display xmodule_HtmlBlock" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-init="XBlockToXModuleShim" data-runtime-class="LmsRuntime" data-runtime-version="1" data-block-type="html" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@3f8ce057ec2a402c8628da36e4348d69" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="False">
<script type="json/xblock-args" class="xblock-json-init-args">
{"xmodule-type": "HTMLModule"}
</script>
<h3>Samarali boshqaruv va YXHT</h3>
<p>YXHT zaif boshqaruvning ko'plab jihatlari, jumladan, korruptsiya va pul yuvish bilan kurashish, qonun ustuvorligini to'liq hurmat qilishni rag'batlantirish, shaffoflikni oshirish va amaldagi davlatning asosi sifatida samarali qonunchilikni ishlab chiqish ustida ishlaydi. Boshqaruvning ushbu barcha o'lchovlari nogironlik huquqlari standartlari va tamoyillariga muvofiq amalga oshirilishi kerak. Masalan, korruptsiyaga qarshi kurashish bo'yicha ishlar nogironlarga qaratilgan va resurslarni ekspluatatsiya qilish xavfi yuqori bo'lishi mumkin bo'lgan shaxslardan, masalan, nogironligi bo'lgan keksa shaxslardan yoki aqliy nogironlardan resurslarni uzoqlashtirishi mumkin bo'lgan sxemalar ko'rib chiqilishini va jinoiy javobgarlikka tortilishini ta'minlashi kerak.</p>
<h5>Nogironlar uchun AKTdan foydalanish bo'yicha ba'zi asoslar</h5>
<p>To’siqsiz-AKT bo‘yicha chora-tadbirlarni amalga oshirish uchun tayanch nuqta bu AKTning amaliy qulayligi, ya’ni, “nogiron mahsulot yoki xizmatdan nogironligi bo‘lmagan shaxs kabi qanchalik foydalanishi mumkinligi darajasi” deb ta’riflanadi.” AKTdan foydalanuvchilarda quyidagilarni bajara olish imkoni bo’lishi kerak:</p>
<ul>
<li>payqay olish</li>
<li>tushunish</li>
<li>AKT mahsulotlari va xizmatlaridan foydalanish.</li>
</ul>
<p>Foydalanishning ushbu uchta elementi siyosiy huquqlarni amalga oshirishda to’siqsiz AKTni baholashda muhim ahamiyatga ega, masalan, ovoz berish uskunasining dizayni, undan foydalanish va foydalanuvchi uchun qayerda joylashganligi yoki joylashtirilganligi.</p>
<p>AKT mahsulotlari, kontenti va xizmatlaridan nogironligidan qat'i nazar, barcha shaxslar teng ravishda foydalana olsa, uni to’siqlardan holi deb hisoblash mumkin. Umuman olganda, oqilona moslashtirish kabi, to'liq kirishni ta'minlash oddiy (va tez-tez) bo'lishi mumkin. Bu saylov komissiyalari va boshqa hukumat veb-saytlaridagi tasvirlar uchun matnli tavsiflarni (koʻzi ojiz shaxslarga ekranni oʻqish vositalaridan foydalangan holda yoki tushunishda toʻsiqlarga duchor boʻlgan shaxslarga yordam berish uchun) yoki saylov jarayonlarini bosqichma-bosqich tasvirlash uchun rasmli qoʻllanmalar yoki matn/video- karlar yoki tilni o'qiy olmaydiganlar uchun favqulodda xizmatlar uchun xabar almashish xizmatlari.</p>
<p>Jamiyat hayotida ishtirok etishni osonlashtiradigan tarzda muloqotni amalga oshirish uchun bir qator AKT mavjud. Bularga televidenie va radio, statsionar va mobil telefoniya, matnli xabarlar va qisqa xabarlar xizmati (SMS) va elektron pochta aloqasi, veb-saytlar, video, Internet orqali lahzali xabar almashish kabi Internetga asoslangan resurslar va xizmatlar, interaktiv o'quv vositalari, Ovozli Internet protokoli xizmatlari, veb-konferentsiya, tezkor aloqa qilish imkonini beruvchi ijtimoiy media, lahzali foto/video suratga olish va almashish va sun'iy yo'ldosh aloqalari orqali. Fuqarolar ishtiroki va ovozini osonlashtirish uchun AKTdan foydalanishning eng foydali jihati, ehtimol, bir nechta ommaviy axborot vositalari orqali bir nechta formatlarda kontent yaratish va yetkazib berish qobiliyatidir.</p>
<p></p>
</div>
</div>
</div>
<script type="text/javascript">
(function (require) {
require(['https://d24jp206mxeyfm.cloudfront.net/static/js/dateutil_factory.a28baef97506.js?raw'], function () {
require(['js/dateutil_factory'], function (DateUtilFactory) {
DateUtilFactory.transform('.localized-datetime');
});
});
}).call(this, require || RequireJS.require);
</script>
<script>
function emit_event(message) {
parent.postMessage(message, '*');
}
</script>
</div>
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-vertical" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-init="VerticalStudentView" data-runtime-class="LmsRuntime" data-runtime-version="1" data-block-type="vertical" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@vertical+block@afce4948231c4621a10c1aa7f9361731" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="False">
<div class="vert-mod">
<div class="vert vert-0" data-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@0a2e7fba82f841edb68f3e3966718da0">
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-html xmodule_display xmodule_HtmlBlock" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-init="XBlockToXModuleShim" data-runtime-class="LmsRuntime" data-runtime-version="1" data-block-type="html" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@0a2e7fba82f841edb68f3e3966718da0" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="False">
<script type="json/xblock-args" class="xblock-json-init-args">
{"xmodule-type": "HTMLModule"}
</script>
<h4>Nogironlar uchun to’siqsiz AKT bo'yicha xalqaro qonun va siyosat</h4>
<p>To’siqlardan holi axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) nogironlar uchun hayotning barcha jabhalarida sharoitlarni tenglashtirishi mumkin. Bunga taʼlim, bandlik, elektron boshqaruv va fuqarolik ishtiroki, moliyaviy inklyuziya va tabiiy ofatlarni boshqarish kiradi.</p>
<p>AKT bir nechta aloqa vositalaridan - ovoz, matn va imo-ishoralardan foydalanishga imkon beradi, shuningdek, bosma va jismoniy kirish to'siqlarini engishga yordam beradi.</p>
<p>Asosiy qurilmalarda ovozni aniqlash va kattalashtirish, innovatsion mobil ilovalar bozori va veb-moslashuv xizmatlari kabi mavjud funksiyalar ixtisoslashgan yordamchi texnologiyalar bilan bog‘liq xarajatlarni pasaytirmoqda. AKT orqali davlat va xususiy xizmatlar ko'rsatishni oshirish bilan bir qatorda, raqamli rivojlanish nogironlarning jamiyatda to'liq ishtirok etishi uchun asosiy katalizator bo'lishi mumkin.</p>
<p><img height="939" width="879" src="//d24jp206mxeyfm.cloudfront.net/assets/courseware/v1/05a4c24efd6d8d26d36d7fae0108fdbc/asset-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@asset+block/undraw_access_denied_6w73.png" alt="" /></p>
<p>Xalqaro huquq va siyosat majburiyatlari nogironlar uchun to’siqsiz AKT muhimligini ta'kidlaydi.</p>
<ul>
<li>2030 yilgacha Barqaror rivojlanish kun tartibida to’siqsiz AKT rivojlanishni tezlashtirishi va raqamli dunyoda tafovutlarni bartaraf etishi mumkinligi aytilgan.</li>
<li>Yangi Shaharlashish Dasturida (BMT 2016) nogironlarning AKT vositalari va tizimlaridan foydalanishini osonlashtirish majburiyatini o'z ichiga oladi.</li>
<li>Nogironlar huquqlari to'g'risidagi konventsiya (NHK) AKT va to’siqlardan holi texnologiyalarni tizimlar va xizmatlardan foydalanishning muhim omillari sifatida belgilaydi (9-modda). NHKning bir qancha aniq huquqlari, jumladan, siyosiy ishtirok (29-modda), axborot olish va so'z erkinligi (21-modda) va ta'lim olish (24-modda) bevosita yoki bilvosita to’siqsiz AKTga havola qiladi. Xuddi shunday, to’siqsiz AKTdan NHKni amalga oshirish chora-tadbirlariga nisbatan ham qo'llaniladi.</li>
</ul>
<p>To’siqsiz AKT bir necha jihatdan kamsitmaslik doirasiga kiradi. Birinchidan, oqilona moslashtirish bilan ta'minlash majburiyatiga to’siqsiz AKT choralari, masalan, nogiron saylovchilarni joylashtirish uchun elektron ovoz berish mashinasining foydalanish imkoniyatini faollashtirish orqali erishish mumkin. Ikkinchidan, tenglikni ta'minlash uchun ko'zda tutilgan ijobiy chora-tadbirlar, masalan, davlat veb-saytini ishlab chiqishda to’siqsiz AKT choralari tenglikni ta'minlash uchun kutilmoqda. Uchinchidan, agar alohida holatda zarur bo'lsa va bu ortiqcha yoki nomutanosib yuk bo'lmasa (masalan, davlat xizmat ko'rsatish kioskasi kabi elektron mexanizmlarni nogironlar aravachasidan foydalana olmaydigan balandlikda joylashtirish) oqilona moslashtirishni ta'minlamaslik kamsitish hisoblanadi.</p>
<p>2013-yilda qabul qilingan, Ko‘zi ojiz, zaif ko‘ruvchi yoki boshqa yo‘l bilan bosma nogironlar uchun nashr etilgan asarlarning to’siqsizligi bo‘yicha Marrakesh shartnomasi AKT sohasida nogironlarni himoya qilishni yanada kuchaytirish bo‘yicha nogironlar duch keladigan to‘siqlarga javob beradi. Elektron kitoblar kabi ochiq formatlarda nashr etilgan materiallarni ishlab chiqarish va xalqaro o'tkazish imkonini beruvchi an'anaviy mualliflik huquqi qonuniga ba'zi cheklovlar va istisnolarni belgilovchi Marrakesh shartnomasining qabul qilinishi, barcha nashr etilgan materiallarning 10% dan kamrog'ini hisobga olgan holda, ko'zi ojiz yoki zaif ko'rish qobiliyatiga ega bo'lgan shaxslar uchun muhim voqea.</p>
<p></p>
</div>
</div>
<div class="vert vert-1" data-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@pdf+block@473f3205a32d4c69a4c49931379a5b31">
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-pdf" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-block-type="pdf" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@pdf+block@473f3205a32d4c69a4c49931379a5b31" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="False">
<div class="page-banner"><div class="alert alert-warning"><span class="icon icon-alert fa fa fa-warning" aria-hidden="true"></span><div class="message-content">PDF is only accessible to enrolled learners. Sign in or register, and enroll in this course to view it.</div></div></div>
</div>
</div>
<div class="vert vert-2" data-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@ee9cd89fb9b546879875dc085b069411">
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-html xmodule_display xmodule_HtmlBlock" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-init="XBlockToXModuleShim" data-runtime-class="LmsRuntime" data-runtime-version="1" data-block-type="html" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@ee9cd89fb9b546879875dc085b069411" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="False">
<script type="json/xblock-args" class="xblock-json-init-args">
{"xmodule-type": "HTMLModule"}
</script>
<h3>Siyosat va amaliyotda inklyuziv AKT</h3>
<p>“Jahon taraqqiyot hisoboti 2016: Raqamli dividendlar” inklyuziv rivojlanish uchun AKT salohiyatini ro‘yobga chiqarish AKT ekotizimida faol sa’y-harakatlarni talab qilishini ta’kidlaydi, chunki raqamli dividendlar tez va bir tekis tarqalmayapti, chunki dunyo aholisining deyarli yarmi hali hamon oflaynda (an’anabiy uslub) va raqamli iqtisodiyotda to'liq ishtirok eta olmaydi.</p>
<p>Raqamli inklyuzivlikning asosiy komponenti nogironlar uchun raqamli infratuzilma va keng polosali ulanishdan foydalanish imkoniyatlarini oshirish, narxlar masalasini hal qilish va raqamli iqtisodiyotda ishtirok etish uchun zarur bo'lgan nogironlar uchun raqamli ko'nikmalar va savodxonlikni kengaytirishni o'z ichiga oladi.</p>
<p>Inklyuziv raqamli rivojlanishni qo‘llab-quvvatlash beshta asosiy element bo‘yicha yaxlit va keng qamrovli ekotizim yondashuvini talab qiladi:</p>
<ol>
<li>raqamli infratuzilma,</li>
<li>raqamli platformalar,</li>
<li>raqamli moliyaviy xizmatlar,</li>
<li>raqamli biznes va</li>
<li>raqamli tehnologiya bilan ishlash ko'nikmalar.</li>
</ol>
<p>Nogironlar uchun raqamli tafovutni bartaraf etish Internetni ishonchli, foydalanish mumkin, xavfsiz, tegishli va hamma uchun ochiq qilish uchun raqamli ekotizimga turli xil kirish nuqtalaridagi bo'shliqlarni aniqlash va yopishni talab qiladi.</p>
<p></p>
</div>
</div>
<div class="vert vert-3" data-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@78edd4be4a0c4e40a6c816a58c7a8bda">
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-html xmodule_display xmodule_HtmlBlock" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-init="XBlockToXModuleShim" data-runtime-class="LmsRuntime" data-runtime-version="1" data-block-type="html" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@78edd4be4a0c4e40a6c816a58c7a8bda" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="False">
<script type="json/xblock-args" class="xblock-json-init-args">
{"xmodule-type": "HTMLModule"}
</script>
<h3>Raqamlashtirishda YXHTning roli</h3>
<p>YXHT ishtirokchi davlatlarni raqamli transformatsiyaning chaqiriqlari va imkoniyatlariga javob berishda, shu orqali mintaqada xavfsizlik va barqarorlikni mustahkamlashda hamda iqtisodiy masalalar bo‘yicha xalqaro hamkorlikni rag‘batlantirishda qo‘llab-quvvatlaydi. Bunga davlat va xususiy sektordan tortib akademik doiralar, fuqarolik jamiyati va xalqaro tashkilotlargacha bo'lgan barcha manfaatdor tomonlar bilan yaqindan hamkorlik qilish orqali erishiladi. Nogironlar tashkilotlari ushbu sa'y-harakatlarda muhim manba bo'lib, ishlanmalar raqamli dunyoga kirishni qo'llab-quvvatlashini ta'minlashda muhim ahamiyatga ega.</p>
<p></p>
</div>
</div>
</div>
<script type="text/javascript">
(function (require) {
require(['https://d24jp206mxeyfm.cloudfront.net/static/js/dateutil_factory.a28baef97506.js?raw'], function () {
require(['js/dateutil_factory'], function (DateUtilFactory) {
DateUtilFactory.transform('.localized-datetime');
});
});
}).call(this, require || RequireJS.require);
</script>
<script>
function emit_event(message) {
parent.postMessage(message, '*');
}
</script>
</div>
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-vertical" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-init="VerticalStudentView" data-runtime-class="LmsRuntime" data-runtime-version="1" data-block-type="vertical" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@vertical+block@95c12ac70e1440989cdcda1174e139fb" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="False">
<div class="vert-mod">
<div class="vert vert-0" data-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@38fb18597eb64fa6bd35b0370cedddb0">
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-html xmodule_display xmodule_HtmlBlock" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-init="XBlockToXModuleShim" data-runtime-class="LmsRuntime" data-runtime-version="1" data-block-type="html" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@38fb18597eb64fa6bd35b0370cedddb0" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="False">
<script type="json/xblock-args" class="xblock-json-init-args">
{"xmodule-type": "HTMLModule"}
</script>
<p>Nogironlar uchun inklyuziv AKTga e'tibor qaratadigan amaliyotlar paydo bo'la boshladi.</p>
<p>AKT fuqarolarning saylov tsiklida va demokratik ishtirokning boshqa sohalarida ishtirokini rivojlantirishda muhim rol o'ynaydi. AKT mahsulotlari, mazmuni va xizmatlari butun dunyoda siyosiy ishtirokni osonlashtirish uchun allaqachon qo'llanilmoqda va bundan keyin ham shunday bo'ladi. Ko'pgina saylov komissiyalari va ko'plab mamlakatlar to’siqsiz AKTning ushbu sohasida muhim yutuqlarga erishdilar. Siyosiy faollik sohasidagi aksariyat AKT ilovalari (elektron ovoz berishda, elektron hukumatga kirishda yoki onlayn siyosiy harakatlarda) ko'pchilik foydalanuvchilar uchun osonlikcha ochiq bo'lishi mumkin.</p>
<p>Biroq, buni amalga oshirish uchun AKT muqobil o'zaro ta'sir usullarini ta'minlashi, bir nechta formatdagi natijalarni taqdim etishi, konfiguratsiyalar va sozlamalarni moslashtirishni qo'llab-quvvatlashi va yordamchi texnologiyalar bilan mos kelishi kerak. Saylov tadbirlari amalga oshirishning ko‘p jihatlari uchun AKTga tobora ko‘proq tayanib borayotgani sababli, To’siqsiz AKT juda muhim.</p>
<p>Jahon bankining <em>Log In Georgia</em> loyihasi (P169698, 21-moliya) Gruziyaning 1000 ta qishloq aholi punktlarida keng polosali internet infratuzilmasini olib borish va 2025 yilgacha yarim milliondan ortiq aholini ulashni maqsad qilgan. Loyiha raqamli inklyuziyani kuchaytirish uchun maqsadli tadbirlarni qo‘llab-quvvatlaydi. zaif guruhlar, shu jumladan raqamli istisnoni bartaraf etish bo'yicha o'quv dasturlari, raqamli oqilona moslashtirishni osonlashtirish uchun qulay texnologiyalarni taqdim etish bo'yicha pilot dastur, ularning zaif guruhlarga ta'sirini tahlil qilishga qaratilgan Loyiha faoliyatini monitoring qilish.</p>
<p>Nogironlar raqamli tehnologiyalardan chetlatilish xavfi ostida bo'lgan asosiy guruh sifatida belgilangan va bunga barham berish uchun ba'zi fikrlar:</p>
<ol>
<li>Raqamli texnologiyalardan chetlatish xavfi ostida bo'lgan aniqlangan guruhlarga mansub shaxslar uchun mobilizatsiya va raqamli savodxonlik dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirish (dastlabki e'tibor nogironlar, uy xo'jaliklari boshlig'i ayollar va etnik ozchiliklarga qaratiladi);</li>
<li>Tanlangan qishloq aholi punktlarida nogironlarni raqamli oqilona moslashtirish bilan ta’minlash uchun qulay texnologiyalarni ta’minlash bo‘yicha tajriba dasturini ishlab chiqish va amalga oshirish; va</li>
<li>Ayollar, ayollar boshchiligidagi uy xo'jaliklari, ijtimoiy ozchiliklar va nogironlarning raqamli inklyuziyasiga ta'sirini kuzatish uchun barcha elektron boshqaruv faoliyatining ta'sirini monitoring qilish, jumladan, benefitsiar muloqotlari orqali.</li>
</ol>
<p>Iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish tashkiloti (IHRT)ning Raqamli Rivojlanish Hamkorligi tomonidan moliyalashtirilgan Raqamli Hukumat Instrumentlari, nogironlar uchun davlat xizmatlarini ko'rsatishni o'zgartirish bo'yicha raqamli strategiyalarni tasavvur qilishda hukumatlarning imkoniyatlari va tayyorligini baholovchi so'rov savollarini o'z ichiga oladi. Raqamli davlat xizmatlarini yordamchi texnologiyalar bilan loyihalash barcha foydalanuvchilar uchun qulay va inklyuzivlikni ta'minlashga yordam beradi.</p>
<p>Reabilitatsiya to'g'risidagi qonunning 508-bo'limi (AQSh) va EN 301 549 (EI) kabi to’siqsiz hizmatlar standartlarini qabul qilish qulay AKTni loyihalash va undan foydalanishda muhim ahamiyatga ega. Mamlakatlar davlat xaridlari jarayonlariga to’siqsizlik talablarini tobora ko'proq kiritmoqda. Sanoatning manfaatdor tomonlari buni innovatsiyalar va raqobatning katta iste'mol bozoriga tarqalish effekti bilan ta'minlovchi omil sifatida aniqladilar (G3ict 2015).</p>
<p>Jahon banki va Xalqaro telekommunikatsiya ittifoqi 2020-yilda “Raqamli tartibga solish boʻyicha qoʻllanma va platforma 2020”ni chop etdi. Ushbu resurs meʼyoriy hujjatlar, mablagʻlarni taqsimlash strategiyalari va isteʼmolchi ilovalarini ishlab chiqishda universal keng polosali ulanishga erishish uchun to’siqsizlikni ta’minlash taʼkidlaydi.</p>
<p><a href="https://www.worldbank.org/en/news/feature/2020/09/08/the-world-bank-and-international-telecommunication-union-launch-handbook-on-digital-regulation">https://www.worldbank.org/en/news/feature/2020/09/08/the-world-bank-and-international-telecommunication-union-launch-handbook-on-digital-regulation</a></p>
<p>Amerika Qoʻshma Shtatlari To’siqsizlik Kengashi axborot va kommunikatsiya texnologiyalari (508 standarti), jumladan, kompyuter texnikasi va dasturiy taʼminoti, veb-saytlar hamda video, telefon tizimlari va nusxa koʻchirish mashinalari kabi multimediyalar uchun to’siqsizlik talablarini chiqardi.</p>
<p><em>Essential Accessibility</em> tomonidan ishlab chiqilgan Veb-kontentlar to’siqlardan holi bo’lishi bo'yicha yo'riqnomalar veb-saytlarni barcha nogironlar uchun ochiq qilish usullarini tushuntiruvchi bosqichma-bosqich texnik talablarni taqdim etadi. Favqulodda aloqalar uchun matnli xabarlardan foydalanish eng yaxshi amaliyot hisoblanadi. Amerika Qo'shma Shtatlarida Federal Aloqa Komissiyasi eshitish, nutq va boshqa aloqa nuqsonlari bo'lgan odamlarga katta foyda keltiruvchi Jamoat xavfsizligi bo'yicha javob punktlari bilan ikki tomonlama matnga asoslangan aloqani ta'minlash uchun Text-to-911 xizmatlarini joriy qilishni buyurdi.</p>
<p>Virtual muhit va axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish imkoniyatini yaxshilash uchun standart sozlash tobora kuchayib bormoqda.</p>
<p>Yevropa Ittifoqida hozirda bir qator Yevropa Ittifoqi qoidalari, jumladan, Internetga kirish direktivasi, Elektr aloqasi kodeksi, Audiovizual media xizmatlariga oid direktiva va mualliflik huquqi qonunchiligiga kirish imkoniyatini ko'rib chiqadi. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini qo'llab-quvvatlash va tashkilotlarning "Barcha uchun dizayn" yondashuvini qo'llashi uchun Yevropa qulaylik standartlari ham mavjud. Bu ish raqamli transformatsiya va raqamli davlat xizmatlarini ilgari suruvchi Yevropa siyosati bilan mustahkamlangan, ular nogironlarni qamrab olgan va foydalanishlari mumkin (Yevropa Komissiyasi, 2021)./p></p>
<p>Xalqaro telekommunikatsiya ittifoqi va G3ict (Inklyuziv AKT uchun global tashabbus). n.d. “Nogironlar uchun elektron manbaalarning to’siqsizligi siyosati to‘plami”. <a href="http://www.e-accessibilitytoolkit.org/">http://www.e-accessibilitytoolkit.org/</a></p>
</div>
</div>
<div class="vert vert-1" data-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@5cfa6b81a3d8443c9bd84e10cd6a4942">
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-html xmodule_display xmodule_HtmlBlock" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-init="XBlockToXModuleShim" data-runtime-class="LmsRuntime" data-runtime-version="1" data-block-type="html" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@5cfa6b81a3d8443c9bd84e10cd6a4942" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="False">
<script type="json/xblock-args" class="xblock-json-init-args">
{"xmodule-type": "HTMLModule"}
</script>
<h3>KOVID-19 muammolari</h3>
<p>Yaqinda uyda ishlashga o'tish va KOVID-19 pandemiyasining nojo'ya ta'siri sifatida onlayn ishlash uchun strimingdan foydalanishning ko'payishi ayrim turdagi nogironlar uchun imkoniyatlarni oshirishi mumkin.</p>
<p>Misol tariqasida, ko'rish qobiliyati past bo'lganlar ko'pincha onlayn tarzda o'tkaziladigan uchrashuvlarda sinxron tarjimaga talab ortib bormoqda. Bundan tashqari, uy sharoitida ishlashni qabul qilishning kuchayishi, uydan ishlashga yordam beradigan harakatchanlik cheklovlari bo'lganlar uchun foydali bo'lishi mumkin.</p>
<p>KOVID bilan zararlangan baʼzi mamlakatlarda yaqqol koʻrinib turgan strategiya raqamli qurilmalar va dasturiy taʼminotni qoʻllab-quvvatlash uchun grantlar taqdim etishni oʻz ichiga oladi, masalan, eshitish nogironligi boʻlgan odamlarga yordam berish uchun matnni nutqqa aylantirish dasturi yoki KOVID davrida koʻrish qobiliyati past odamlar uchun ekranni kattalashtirish dasturi.</p>
<p></p>
</div>
</div>
</div>
<script type="text/javascript">
(function (require) {
require(['https://d24jp206mxeyfm.cloudfront.net/static/js/dateutil_factory.a28baef97506.js?raw'], function () {
require(['js/dateutil_factory'], function (DateUtilFactory) {
DateUtilFactory.transform('.localized-datetime');
});
});
}).call(this, require || RequireJS.require);
</script>
<script>
function emit_event(message) {
parent.postMessage(message, '*');
}
</script>
</div>
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-vertical" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-init="VerticalStudentView" data-runtime-class="LmsRuntime" data-runtime-version="1" data-block-type="vertical" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@vertical+block@cc549c22536746668dc64ca400bed793" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="False">
<div class="vert-mod">
<div class="vert vert-0" data-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@a82f3341f243444093485a3a22d371f8">
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-html xmodule_display xmodule_HtmlBlock" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-init="XBlockToXModuleShim" data-runtime-class="LmsRuntime" data-runtime-version="1" data-block-type="html" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@html+block@a82f3341f243444093485a3a22d371f8" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="False">
<script type="json/xblock-args" class="xblock-json-init-args">
{"xmodule-type": "HTMLModule"}
</script>
<p><img width="50%" src="//d24jp206mxeyfm.cloudfront.net/assets/courseware/v1/4e4335d0f199b858758d58cb1a1a4e20/asset-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@asset+block/undraw_check_boxes_m3d0.png" alt="Quiz" /></p>
<p></p>
<p>Siz ushbu modulni tugatdingiz.</p>
<p>Siz quyidagi o'quv maqsadlari bilan tanishdingiz va ularga erishishga harakat qildingiz:</p>
<ul>
<li>Nogironlar uchun to’siqsiz raqamli muhit ahamiyati va inklyuziv elektron boshqaruvni rivojlantirish uchun ahamiyatini tushunish;</li>
<li>To’siqsiz AKTning huquqiy asoslarini, jumladan, Nogironlar huquqlari to‘g‘risidagi konventsiyani aniqlash;</li>
<li>Fuqarolarning ishtiroki va hukumatga murojjat qilishda to’siqsiz AKT qanday rol o'ynashini tushuning.</li>
</ul>
<p><em>Keling, hozirgacha nimani o'rganganingizni tekshirib ko'ramiz.</em></p>
<p></p>
</div>
</div>
<div class="vert vert-1" data-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@problem+block@0df07929844a455ab838c1deb4f6a2f0">
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-problem xmodule_display xmodule_ProblemBlock" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-block-type="problem" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@problem+block@0df07929844a455ab838c1deb4f6a2f0" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="True">
<div class="page-banner"><div class="alert alert-warning"><span class="icon icon-alert fa fa fa-warning" aria-hidden="true"></span><div class="message-content">Savol 1 is only accessible to enrolled learners. Sign in or register, and enroll in this course to view it.</div></div></div>
</div>
</div>
<div class="vert vert-2" data-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@problem+block@08535cfb7e9a4ceda3a2c185db96f5ec">
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-problem xmodule_display xmodule_ProblemBlock" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-block-type="problem" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@problem+block@08535cfb7e9a4ceda3a2c185db96f5ec" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="True">
<div class="page-banner"><div class="alert alert-warning"><span class="icon icon-alert fa fa fa-warning" aria-hidden="true"></span><div class="message-content">Savol 2 is only accessible to enrolled learners. Sign in or register, and enroll in this course to view it.</div></div></div>
</div>
</div>
<div class="vert vert-3" data-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@problem+block@29565e8daacd48e7be2421ee15c34cb0">
<div class="xblock xblock-public_view xblock-public_view-problem xmodule_display xmodule_ProblemBlock" data-course-id="course-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04" data-block-type="problem" data-usage-id="block-v1:OSCE+HD-RPD-UZ+2022_04+type@problem+block@29565e8daacd48e7be2421ee15c34cb0" data-request-token="ef67b3dc86b911efaa7b8a0df562239d" data-graded="False" data-has-score="True">
<div class="page-banner"><div class="alert alert-warning"><span class="icon icon-alert fa fa fa-warning" aria-hidden="true"></span><div class="message-content">Savol 3 is only accessible to enrolled learners. Sign in or register, and enroll in this course to view it.</div></div></div>
</div>
</div>
</div>
<script type="text/javascript">
(function (require) {
require(['https://d24jp206mxeyfm.cloudfront.net/static/js/dateutil_factory.a28baef97506.js?raw'], function () {
require(['js/dateutil_factory'], function (DateUtilFactory) {
DateUtilFactory.transform('.localized-datetime');
});
});
}).call(this, require || RequireJS.require);
</script>
<script>
function emit_event(message) {
parent.postMessage(message, '*');
}
</script>
</div>
© All Rights Reserved